අපේ සිහින අධිකරණ සේවය – නිශාන්ත කමලදාස

 ඩේලිමිරර් පුවත්පතේ පළවූ වාර්තාවකට අනුව අධිකරණය විසින් 2016 දෙසැම්බර් 31 දා වන විට විසඳිය යුතුව තිබුණු නඩු ගණන 725,944 කි. එයින් 699,784 ක් ම ඊට කලින් වර්ෂයේ සිට එන ඒවා ය. එයින් තව දුරටත් කියන්නේ විසිපන්දහසකටත් වඩා නඩු සංඛ්‍යාවක් 2016 වසරේ දී ද අධිකරණයට ගොනු වුණු බව ය. එය ම මේ නඩු කොපමණ කලක් තිස්සේ එන ඒවා විය හැකි ද යන්න ගැන දළ ඇස්තමේන්තුවක් කෙනෙකුට ඇති කරගන්නට උදව් වෙනු ඇත. ලංකාවේ අධිකරණ විශාල සංඛ්‍යාවක් නැත. ඒ අධිකරණවලට නඩුවක් විසඳීම සඳහා ගතවන කාලය ද කුඩා නොවන බව අපි දනිමු.

එහි තේරුම කුමක් ද? මේ නඩුවලින් සෑහෙන කොටසක් මේ කපේ දී නම් විසඳිය නොහැකි බව ය. නඩුවක තීන්දුව ලැබෙන විට එයින් වාසි ලැබෙන අය පමණක් නොව දඬුවම් ලබන අය ද ජීවතුන් අතර නැති වීමට ඇති ඉඩ වැඩි බව ය. ඊටත් වඩා භයානක කාරණය නම් නඩුවකට ගොනු කර ඇති සාක්කිකරුවන් ද නඩුව අග වන විට සොයා ගැනීමට නොහැකි වන්නට ඉඩ තිබීම ය. හිටියත් ඔවුන්ගේ මතකය ගැන විශ්වාසයක් නැති තරමට එම නඩුවට ප්‍රස්තුත වූ සිද්ධිය පමා වී තිබීම ය. ඒ නිසා ම ඒවා සාධාරණ විනිශ්චයකින් තොරව ම අවසන් වීමට ඉඩ ඇති බව ය.යුක්තිය ඉටු වීම පමා වීම යුක්තිය ඉටුනොවුණා හා සමාන යයි යන පිරුළ පිටුපස ඇත්තේ මේ කාරණය විය හැකි ය.

මෙසේ නඩු පමා වීමට හේතු ගණනාවකි. එකක් නම් පැමිණිල්ලේ අඩුපාඩු ය. අනෙක නීතිඥයින්ගේ අඩුපාඩු ය. තුන්වැන්න නීතිඥයින් තමන්ට කළ නොහැකි තරමේ වැඩ කන්දරාවක් උසාවි ගණනාවක බාර ගැනීම නිසා ඔවුන්ට දින නැතිවීම ය. අනෙක් කරුණ වන්නේ නීතිඥයන් විසින් හිතාමතාම නඩු පමා කිරීම ය. නඩුව අහන්නට ගත්තත් මුදල් ය. කල් දැම්මත් මුදල් ය.

තාක්ෂණයේ පමාව

නඩු ඉක්මනින් අවසන් කරන විනිසුරන්ට එරෙහිව නීතිඥ ප්‍රජාව පෙළ ගැහෙන බවට ද කතාවක් අප අසා ඇත. ඒ බව අපේ උගත් නීතිඥ මහතුන් නම් එළිපිට පිළිගන්නා එකක් නැත. ගින්නක් නැතුව ම දුමක් නොනගින නිසා අධිකරණය ප්‍රතිශෝධනය කරන කෙනෙකුගේ අවධානයට හා පිරික්සුමට මේ කතාව ලක් විය යුතු ය. ඒ එහි ඇත්ත නැත්ත සෙවීම සඳහා ය.

ඊළඟ කාරණය උසාවියේ ක්‍රියාපාටිවල අඩු ලුහුඬුකම් ය. නඩුවක දී වැඩිම කාලය යන්නේ කලින් දින නඩුවේ වාර්තාව නිවැරදි කිරීමට ය. හඬ පටයක උදව් නැතිව ලඝු ලේඛිකාවට ඇහෙන යමක් ඔහුට ඇයට හැඟුන විදිහට සිදුවූ දේ ලෙස වාර්තාගත කිරීම නිසා මෙය සිදු වෙයි. නව තාක්ෂණය උසාවියට තවම පැමිණ නැත.

ඊළඟ කාරණය නම් මේ රටේ වැරදි සිදු වන ප්‍රමාණයට සාපේක්ෂව තිබෙන අධිකරණයන් ප්‍රමාණවත් නොවන බව ය. යුක්තිය විසඳීම පමාවන විට මිනිසුන් වැරදි කිරීමට ඇති ඉඩ ද වැඩිවන නිසා නඩු නැවතත් වැඩි වෙයි. මේ බිහිව ඇත්තේ විෂම චක්‍රයකි.

වැරැද්ද පිළිගන්නට පවා චුදිතයෙකුට නීතිඥයෙකු මත යැපෙන්නට සිදු වී ඇත.නඩු කියන්නට යන්නේ මෝඩයින් යැයි මිනිසුන් කියන්නට පෙළඹී ඇත්තේ මුළු සේසතම නීතිඥ ගාස්තු ලෙස ගෙවීමට අවසානයේ සිදු වන නිසා ය. ඒ නිසා කෙනෙක් නඩු මගට බැසිය යුත්තේ ම මහමගට බැසීමට සූදානම් වෙලා ය.

බොහෝ මිනිසුන් උසාවියෙන් බාහිරව තමන්ගේ ක්‍රමවලින් නඩු විසඳාගන්නට හදන්නේ ද මේ නිසා ය. නීතිය අතට ගන්නේ මේ නිසා ය. තමන් විසින්ම වැරදි කරුවන්ට දඩුවම් කරන්නට යන්නේ මේ නිසා ය. චුදිතයන්ගේ ගෙවල් ගිනි තියන්නට ඉදිරිපත් වන්නේ මේ නිසා ය. එහෙම කරන්නට ගොස් ඔවුන් අවසානයේ මගහරින්නට තැත් කළ උසාවියටම ගාල් වෙන අවස්ථා ද තිබේ. වෙනත් විදිහකට කියන්නේ නම් මේ ආයතනය මග හැරිය නොහැකි ලෙස අපේ ජීවිතයට අපේ කැමැත්ත ඇතිව හෝ නැතිව සම්බන්ධ වන බව ය.

උසාවි සංස්කෘතිය

යුක්තිය ඉබේ ඉටු නොවන රටක යුක්තිය පතා අධිකරණයේ පිහිට පැතීමට නිරන්තරයෙන් සිදු වන රටක මෙය මගහැරිය නොහැකි කාරණයකි.

වඳින්න යන සමහර දේවාල ඔළුව උඩට කඩා වැටෙන්නේ ය. මේ දේවාලය තුළ ද එවැන්නක් සිදු විය හැකි ය. ඒ යම් අතපසුවීමක් උසාවියට අපහාසයක් ලෙස අර්ථ ගැන්විය හැකි බැවිනි. පහුගිය දිනක වර්ණ සහිත ඇඳුමක් ඇඳ ගෙන ඒම සම්බන්ධයෙන් උසාවියට අපහාස කිරීමක් යටතේ ද‍ඬුවම් පැමිණවීමට ගිය කතාවක් වාර්තා වී තිබිණි.

කමතේ මෙන්ම පන්සලේ මෙන් ම උසාවියක දී ද කතා කළ යුතු වෙනම භාෂාවක් ඇත. නඩු කාරයාට ආමන්ත්‍රණය කළ යුත්තේ ස්වාමීනි කියා ය. ඒ සාමාන්‍ය මිනිසුන් දෙවියන් වහන්සේට ද පුරාණ පිළිවෙත් රකින ගෑනියෙක් තම ස්වාමියාට ද ආමන්ත්‍රණය කරන විදිහ ය. ඒ විදිහට ම නඩු කාරයා ඇමතීම පිටු පස ලොකු කතන්දරයක් තිබේ. උසාවියට අපහාස විය හැකි නිසා ඒ ගැන තීරණයක් ගැනීම පාඨකයන්ට ම භාර කර අපි නිහඩ වෙමු. එහෙත් මේ උසාවියට සීමා වූ සංස්කෘතියම අහිංසක මිනිසුන්ට එරෙහිව යොදා ගත හැකි ආයුධයක් වී තිබීම ශෝචනීය ය.

නඩුකාරයෙකුට තමන්ගේ නඩුව ඇසිය නොහැකි යයි කියා තිබුණ ද අපහාසයක් ලෙස කරන අර්ථ දැක්වීමක දී මුලින්ම කඩ වන්නේ ඒ ඇණවුම ය. නඩුකාරයෙකුට තමන්ගේ නඩුව ඇසිය නොහැකිය යන තහංචිය බිඳ හෙලූ අවස්ථා වෙනත් අවස්ථා අරබයා පවා වාර්ථා වී තිබුණ ද ඒවාට එරෙහිව පියවර ගත් බවක් දැන ගන්නට නැත.

අපට ඒත්තු ගන්වා ඇති එක් මතයක් නම් අධිකරණය ස්වාධීන බව ය. ඒ වුනාට දේශපාලනඥයින් නම් නිතර කියන්නේ අධිකරණය ස්වාධීන නැති බව ය. වැඩි හරියක් එහෙම වෙන්නේ ඒ අයට විරුද්ධ තීන්දු අධිකරණයෙන් දුන්නහම ය. චෝදනා වලින් නිදහස් කරන්නේ නම් ඒ කටින් ම ඔවුන් කියන්නේ ආණ්ඩුවට වුවමනා පරිදි නටන්නට ලෑස්ති නැති අධිකරණයක් පවතින බව ය. අධිකරණය ස්වාධීනව කටයුතු කළ බව ය. එයින් අදහස් වන්නේ මේ ප්‍රශ්නය සම්බන්ධයෙන් කුකුසක් පවතින බව ය. එය මෙසේ මතු කළ හැක්කේ ම ඒ නිසා ය.

යුක්තිය පසිඳලීමේ ක්‍රියාවලිය තුළ කාන්තාවන් දෙදෙනෙකු මුහුණ දුන් කර්කෂ අත්දැකීම් පාදකකරගනිමින් ප්‍රවීණ සිනමාවේදී ප්‍රසන්න විතානගේ විසින් නිර්මාණය කරනලද “උසාවිය නිහඬයි” වාර්ථා චිත්‍රපටය කියන්නේ යුක්තිය පසිඳා ගැනීම සඳහා අප ගොඩ වදින දේවාලය සෙසු දේවාලවලින් වෙනස් වන්නේ නැති බව ය. කපුවන් දේවාලය තුළ පහරන්නට තිබෙන ඉඩ ඕනෑම දේවාලයක් සම්බන්ධයෙන් සත්‍යය විය හැකි බව ය.

අභියාචන තීන්දු

යාළුකම් මත, දේශපාලන හිතවත්කම් මත, ලැබෙන පඩුරු පාක්කුඩම් මත, අධිකරණය තීන්දු ගන්නවා යැයි අපට කිව නොහැකි ය. එහෙත් එසේ වන බවට චෝදනා නම් අපි නිරතුරුව අසමු. ඉහත චිත්‍රපටය අපට කියන්නේ ද ඒ ඉඩ පවතින බව ය. භයානක මට්ටමක පවතින බව ය. සමහර විට අභියාචනයකට ඉඩ සලසා ඇත්තේ ඒ නිසා විය හැකි ය.

ඒ සම්බන්ධයෙන් කිව යුත්තේ නැවත වතාවක් නඩු කීම සඳහා පෙරකදෝරුවන්ට ගෙවීමට ඒ අනුව සිදු වන බව ය. අභියාචනය අනුව තීන්දුව වෙනස් වීමට ඉඩ ඇතත් කලින් තීන්දුව දුන් විනිශ්චයකරුට ඒ සම්බන්ධයෙන් උත්තර බඳින්නට සිදු වන බවක් අප අසා නැත. එය එසේ නම් එයින් පෙනෙන්නේ දිගින් දිගටම වැරදි තීන්දු දෙමින් අධිකරණය තුළ ජීවත් විය හැකි බව නොවේ ද? වැරදි තුළින් ඉගෙන නොගන්නා විට සිදු වන හරිය ගැන තවත් අටුවාටිකා ලියන්නට අවශ්‍ය නැත.

අප එල්ලුම් ගස ගෙනෙන්නට ඉල්ලන්නේ මෙවැනි අඩුලුහුඩුකම් රාශියක් සහිතව ක්‍රියාත්මක වන ආයතනික පද්ධතියකින් බවත් අප මෙහි දී සිහිපත් කළ යුතු ය. අපට කුමක් හෝ දැඩිව දැනුනහම අප අන් සියලු සාධක අමතක කර ඒ දැඩිව දැනුන දෙයෙහිම එල්ලෙමු. එල්ලුම් ගහ ද දැඩි ව අල්ලා ගත්තේ ඉහළ යන අපරාධ සම්බන්ධයෙන් උරණ වූ අපේ මනස ය. මීට කලකට ඉහත දී මේ මනස ම නීතිය ක්‍රියාත්මක වීමේ පමාව හා අවභාවිතය දැක පොලීසියම නඩු නොඅසා අපරාධ කරුවන් එලොව යැවිය යුතු යැයි කියා සිටියා පමණක් නොව එවැනි භාවිතයන් පොලීසිය හරහා ක්‍රියාත්මක වූ කල ඒවා ඉහළින්ම අනුමත ද කළේ ය.

ඒත් නොබෝ කලකින් අපට දෘෂ්‍යමාන වූයේ පොලීසිය අපරාධ සම්බන්ධයෙන් සැක පිට අල්ලා ගත් ඇතැම් අය අහිංසක බව පොලීසියට ම පිළිගන්නට වූ බව ය. අඩුපාඩු සහිත පොලීසියකට මරණ දඩුවම පනවන්නට ඉඩ ලබා දීම සම්බන්ධයෙන් පමණක් නොව අඩුපාඩු කම් ඇති අධිකරණ පද්ධතියකට මරණ දඩුවම ක්‍රියාත්මක කිරීමට ඉඩ ලබා දීම සම්බන්ධයෙන් ද දෙවරක් සිතිය යුතු බව පමණක් අපි දැනට සිහිපත් කරමු. ඒ අතර පොලීසියට වඩා දඩුවම් පැමිණවීමේ සාධාරණ අයිතියක් සියලු දුර්වලකම් මධ්‍යයේ පවා අධිකරණයට ඇති බව අපට ප්‍රතික්ෂේප කළ නොහැකි බව ද කියා සිටිමු. ඒ මරණ දණ්ඩනය වැනි නැවත ආපස්සට හැර විය නොහැකි කාරණයක් ගැන අපේ සැක සාංකාව තවදුරටත් පවත්වා ගෙන යන අතරේ ය.

දඬුවම් සවභාවය

දඩුවම වැඩි කළ ද ඒ දඩුවමට ලක්වන්නට කෙනෙකුට ඇති ඉඩ අවම නම් ඒ දඩුවමෙන් වැඩක් නැත. අහුවෙන්නට ඇත්තේ අවම ඉඩක් නම් මිනිසුන් දඩුවමේ ස්වභාවය අමතක කර දමනු ඇත. අධිකරණ පද්ධතිය හා නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමට වග කියන සෙසු ආයතන නිසි මගට ගැනීම සහ කාර්යක්ෂම කිරීම ඒ අරුතින් මරණ දඩුවම පමුණුවනවාට වඩා අපරාධ අවම කිරීමට හේතු වනවා ඇත. මේ සටහන ලිව්වේ ම ඒ වෙනුවෙනි.

නීතියේ ආධිපත්‍ය රටක සංවර්ධනයට, සාමයට හා සංහිඳියාවට අවශ්‍ය ය. පුරවැසියන්ගේ මානසික සතුටට ද සැනසීමට ද එය අවශ්‍ය ය. ඒ සඳහා සතර අගතියෙන් තොර අධිකරණ පද්ධතියක් ද කාර්යක්ෂම මෙන් ම අගතිගාමී නොවන පොලීසියක් ද අවශ්‍ය ය.

ඒ නිසා ම අපි දැන් මේ විවරණය කරමින් තිබෙන අධිකරණය පිළිබඳ අපේ සිහිනය වුවමනාවෙන් හා උනන්දුවෙන් මෙසේ දකිමු.

අපේ අධිකරණ පද්ධතිය තුළ විනිශ්වයාසනා රූඩව ඉන්නේ සතර අගතියෙන් තොර, කරුණු සළකා බලා අපක්ෂපාතීව තීන්දු තීරණ ගන්නා, නීතිය කාටත් සම බව කතාවෙන් හා ක්‍රියාවෙන් ස්ඵුට කරන මිනිසුන් ය. එසේ නොහැසිරෙන පුද්ගලයන් විනිශ්චකාර ධුරයෙන් පහ කරනු ලැබේ. ඒ සම්බන්ධ නියාමනයක් පවත්වා ගෙන යනු ලැබේ.

අධිකරණය යුක්තිය ඉටු කරනු පමණක් නොව එසේ ඉටු කරන බව පෙන්වන්නට ද කටයුතු කරනු ඇත. පමා වී ඉටු කරන යුක්තිය, ඉටුනොවුණු යුක්තියක් ලෙස දකින එය ඉක්මනින් යුක්තිය පසිඳලීමට හැම දෙයක් ම කරනු ඇත. නඩු පමා නොවී එහෙත් නිසි ලෙස අවසන් කරන විනිශ්චයකරුවන්ට නිසි ගෞරවය හිමිවනු ඇත.

තාක්ෂණය භාවිතයෙන් අධිකරණයේ කටයුතු වඩා නිරවද්‍ය හා කාර්යක්ෂම කර තිබේ. තවදුරටත් පහුගිය නඩු දිනයේ වාර්ථා නිවැරදි කිරීමට උසාවි කාලය නාස්ති කිරීමක් දක්නට නොලැබේ.

උසාවිය තුළ නිලයේ ගරුත්වය තරමට නිහතමානිත්වය ද පෙන්නුම් කරන විනිසුරුවෝ සිටිති. අහිංසක මිනිසුන්ට තේජස් පතුරුවනු වෙනුවට දැනමුතුකම් දෙන සංස්කෘතියක් නිර්මාණය වී තිබේ.

නීතිඥයින් විසින් අසරණ මිනිසුන් ගසා ගෙන කෑම වැළැක්වීම සඳහා අවශ්‍ය ක්‍රම වේදයන් සකසා තිබේ. නීතිඥයන්ගේ හැසිරීම ද නියාමනය කරන යාන්ත්‍රණයක් හරහා එය ක්‍රියාත්මක වේ. සේවා සැපයීමේ දී අසාධාරණ ලෙස සිය ගනුදෙනුකරුවන්ගෙන් මුදල් අය කරන හා වෙනත් වංචාවල නිරත වන නීතිඥයන් නීතිඥ වෘත්තියෙන් ඉවත් කෙරේ.

නඩු පමාව වළකනු වස් රාත්‍රී මුරයක් ද වෙනත් විනිශ්චයකරුවන් යටතේ ක්‍රියාත්මක වේ.ඒ සඳහා විනිශ්චයකාර වරුන්ගේ ප්‍රමාණය දැනට මෙන් දෙගුණයක් දක්වා ක්‍රමයෙන් වැඩි කෙරේ.

නීතිය ගැන විශ්වාසය

නඩු සමථයකට ගෙන ඒම සඳහා අධිකරණ ක්‍රියාවලියට සමගාමී ව උසාවියෙන් බැහැර යාන්ත්‍රණයක් වෙනම ක්‍රියාත්මක කෙරේ. චුදිතයා විසින් වින්දිතයාට කරනු ලබන නිසි වන්දි ගෙවීමක් වරද පිළිගැනීමක් ඇතුළු කොන්දේසි යටතේ නඩු සමථයකට පත් කිරීමට ඒ මගින් උත්සහ දැරේ.

නීතිය තමන් අතට ගන්නේ නැතිව ඒ ගැන විශ්වාසයෙන් අධිකරණයේ පිහිට පතන, ඒ අවශ්‍ය පිහිට අධිකරණයෙන් ලැබෙන නිසා ඉන් සතුටට හා සැනසීමට පත් වුනුමිනිසුන්ගෙන් රට පිරී තිබේ. මිනිසුන් දැන් නඩු මගට යන්නේ මහ මගට වැටෙන්නේ නැතැයි යන විශ්වාසයෙනි. යුක්තිය ඉටු වෙතැයි ඉක්මනින් එය ඉටුවෙතැයි යන අපේක්ෂාවෙනි.

වැරදි කරන අය ඉක්මනින් දඩුවම් ලබන නිසා ද බේරීමට ඇති ඉඩ අවම වන නිසා ද රටේ අපරාධ අඩු වී තිබේ. තවදුරටත් මිනිසුන් එල්ලුම් ගස ඉල්ලා උද්ඝෝෂණය කරන්නේ නැත.

නිශාන්ත කමලදාස