අපේ සිහින සිපිරිගෙය – නිශාන්ත කමලදාස

 සිරකරුවෝත් මනුෂ්‍යයෝ ය. ඒ හිරගෙදර බිත්තියට ය. ඇතුළත කතාව ඒ තරම් සොඳුරු නැත.

හිරගෙදර බාරකරුවන් සිතන්නේ ඔවුන් මිහිපිට අපාය තනන්නට දෙවියන්ගෙන් වරම් ලැබූ කොටසක් හැටියට ය. පව්කාරයින්ට දඬුවම් දීමට සිටින යමපල්ලන් හැටියට ය. (සෑම නිලධාරියෙකුම මේ ගොඩට දැමිය නොහැකි ය. එහෙත් එසේ නොවන ස්වල්ප දෙනෙකුට ද ඒ හැටි බලයක් නැත. )

හිරේට ගිය බොහෝදෙනකු නැවතත් හිරේට යන්නට විනා සමාජයට සුදුසු ලෙස වෙනස් වී මිනිසුන් බවට පත් වන්නේ නැත. හිරගෙදර පුනරුත්ථාපන මධ්‍යස්ථානයක් විය යුතු වුව ද එය හොරු පුහුණු කරන පුහුණු ආයතනයක් හැටියට සංවිධානය වී ඇත.

අප හිතන්නේ අපාය තියෙන්නේ නරක මිනිසුන් හොඳ මිනිසුන් බවට පත්කරන්නට කියා ය. ඒ අපට උගන්වා තිබෙන හැටි ය. එහෙත් ඇත්ත තත්ත්වය නම් නහයට උඩින් ගියහම ඔළුවට උඩින් යන එක මහ කජ්ජක් නොවේ යැයි සිතෙන නිසා එකවරක් අපායේ ගිය මිනිහෙකුට තව වරක් යන එක මහ දෙයක් නොවේ ම ය. ඒ අර්ථයෙන් හිර ගෙදර ද එක් වරක් ගිය එකෙකුට තව වරක් යෑම ප්‍රශ්නයක් නොවන තැනට වැඩකටයුතු සිද්ධ වේ.

ඒ ඇතුළත කතාව නිසා පමණක් නොවේ, ඉන් පිටත මැදිහත්වීම් ද නිසා ය.

හිරේ ගිය එකාට සමාජය ද ලේබලයක් අලවන්නේ ය. ඒ ලේබලය අපූරු පරස්පරයන්ගෙන් යුක්ත ය. බලපුළුවන්කාරයෙක් හිරේ ගියහම වීරයෙක් හැටියටත් සාමාන්‍ය මිනිහෙක් ගියහම කන්ඩෙම් වූ අපරාධකරුවෙකු හැටියටත් ය. සාමාන්‍ය මිනිහෙක් නම් හිරේ වරක් තැප ආවාට පසු කොච්චර හොඳ වුණත් ඉන් පස්සේ එහෙම යැයි මිනිසුන් පිළිගන්නේ නැත. ඒ නිසා වරක් හිරේ ගිය මිනිහෙකුට වගතුවක් නැත. ඔහුව සමාජය දක්කන්නට හදන්නේ ම හිරේ ට ය.

වාසනාව කොහොමටත් සල්ලි කාරයා එහෙමත් නැත්නම් බලපුළුවන්කාරයා පස්සේ දුවන නිසා එවැන්නෙක් හිරෙන් නිදහස් වුණහම මඩ සෝදාගෙන සුදු රෙද්දක් ඇඳ සමාජයට එන්නට හැකියාව ලැබේ. කරුමය කරුමක්කාරයා පසුපස එන නිසා අසරණ මිනිසෙකුට එවැනි ගැලවීමක් නැත.

රක්ෂිත බන්ධනාගාරගත කළ මිනිසුන් පවා ඉන්නේ කැළිකසළ ගොඩේ ය. (මේ කියන්නේ පෙර කළ පිනෙන් හිරේදී අසනීප වන අය ගැන නොවේ. ) ඒවා පිරිසුදු කෙරෙන්නේ නැත. ඒ කැළිකසළ ගොඩවෙන එක වළක්වන්නට ඒ හැටි උත්සහයක් ගැනෙන්නේ නැත. කොළඹ කුණු ගොඩේ ඉන්නා පුද්ගලයා මීතොටමුල්ලේ මිනිසුන් දෙස බලන විට හිර ගෙදර එළියට වඩා හොඳ වෙන්නට විදිහක් නැතැයි හිත හදාගත්තොත් මිසක මේ මිහිපිට අපාය මිනිසුන් ජීවත් වන තැනකැයි හිතන්නට හේතුවක් නැත.

හිර ගෙදර ඉන්නා කාලයේ වුව එය හැම මිනිහෙකුටම අපායක් වෙන්නේ නැත. හිරකරුවන් අතර වරප්‍රසාද ලාභීහු සිටිති. හිරෙන් එළියට ආ විට සුදනන් ලෙස ජීවත් වීමට පමණක් නොව හිරේ ඉන්නා විට ද වැඩි මනක් කරදරයක් නැතිව දිවි ගෙවීමට ඔවුන්ට හැකි ය.

ඒ වැඩි පුර බන්ධනාගාර රෝහලේ හෝ මහ රෝහලේ ගත කිරීමට වරම් ලැබීම නිසා පමණක් නොවේ, වෙනත් සුවපහසුකම් ද ඇතුළත තිබෙන නිසා ය.

හිර ගෙදර ජනගහණය වැඩි ය. එක්කෙනෙකුට අයිති ඉඩේ විස්සක් තිහක් සිටින නිසා හැරෙන්නට පෙරළෙන්නට තරමක් අමාරු ය. ආණ්ඩුවේ මහ ඉස්පිරිතාල ද ඒ වගේ නිසා ද ඒවායේ ද අගුපිල්වල මිනිසුන්ට බල්ලන් බළලුන් මෙන් ලගින්නට සිදු වන නිසා ද ඒවා බලා හිර ගෙදර ගැන හිත හදාගත්තොත් මිසක නැතිනම් අමාරු ය.

හිර ගෙදර ගැන හිත හදාගන්නට කැමති මිනිසුන්ට තේ වතුවල ලැයිම්වල මිනිසුන් දෙස ද කොළඹ වතු ආශ්‍රිත මිනිසුන් දෙස ද බලන්නට හැකි ය. ඒ අතින් බැලුවහම හිරේ දැන් ඉන්න තරමට වඩා නරක එකක් කළ යුතු යැයි බන්ධනාගාර පරිපාලකයන් සිතීම පිටුපස මෙවැනි හිරෙන් බාහිර කතන්දර ද තිබිය හැකි ය.

අපි පොදුවේ හිර ගෙදර යැයි කීවාට එහි දෙජාතියක මිනිසුන් සිටිති. රක්ෂිත බන්ධනාගාරයේ සැකයට භාජනය වූ අය ය. හිර ගෙදර විනිශ්චයට භාජනය වූ අය ය. ඒ දෙක අතරින් වඩාත් නරක කුමක්දැයි මම නොදනිමි. එහෙත් රක්ෂිත බන්ධනාගාරය නම් නරාවළක් බව අපි දනිමු. ඒ කියන්නේ සැකකරුවන් හැටියට ඉන්නා අය එසේ වීම තුළ ම දඬුවම් විඳින බව ය. ඇතැම් විට වැරදි නොකර දඬුවම් විඳින බව ය. අඩු වශයෙන් ඔවුන්ටවත් මානුෂිකව සලකන්නට අපට යුතුකමක් තිබේ. ඔවුන් චුදිතයන් විනා වින්දිතයන් නොවන බැවිනි.

එසේ නොකරන්නට ද මේ සමාජයට සාධාරණ හේතු ඉදිරිපත් කරන්නට පුළුවන. අපරාධකරුවන් අල්ලාගෙන ඔවුන්ට එරෙහිව ඇති චෝදනා ගොනුකොට අධිකරණයක් මඟින් ඔවුන්ට දඬුවම් කිරීම අතින් අප ඉන්නේ බොහෝ රටවලට පහළිනි. එයින් කියවෙන්නේ වැඩි චුදිතයන් ප්‍රමාණයක් අධිකරණයේදී නීතිඥයින්ගේ දක්ෂතා මත, පැමිණිල්ලේ අදක්ෂතාවය මත සහ වෙනත් විවිධ හේතු මත නිදහස් වෙන නිසා ය. ඒ නිසා පසුගිය කාලයේ සමාජය තුළ පැතිර ගියේ අල්ලාගත් පසු අධිකරණයට යුක්තිය පසිඳලනු සඳහා ඉදිරිපත් නොකරම ඉවරයක් කළ යුතු බව ය.

ආයුධ පෙන්වන්නට ගොස් එසේ එලොව මිනිසුන් යැවීම එක් කලෙක සාමාන්‍ය දෙයක් බව පත්වෙමින් තිබුණේ ජනතාවගේ මේ ආශිර්වාදය මැද්දේ ය. අදටත් එසේ සිතන මිනිසුන් බොහෝ ය. ඒ තමන්ගේ කවුරු හරි අභූත චෝදනාවකට අල්ලාගන්නාතුරු පමණ ය.

එහෙම බැලුවහම රක්ෂිත බන්ධනාගාරය නරාවළක් කිරීමට අපේ සිතිවිල පරම්පරාව තුළ ඇති වුවමනාව බන්ධනාගාර පරිපාලනය තුළ ද දකින්නට ලැබුණොත් අපට පුදුම විය නොහැකි ය. බන්ධනාගාර පරිපාලකයන් ද මනුෂ්‍යයෝ ය. වෙන රටකින් ආ විදේශිකයන් නොව අපේ රටේ ම මනුෂ්‍යයෝ ය.

වැරදි කිරීම මිනිස් ගතියකි. සමාව දීම දේව ගතියකි.

මා කුඩා කල එවැනි කතාවක් අසා තිබේ. ඒ ඉස්සර ය. දැන් අප ඉන්නේ ඇහැට ඇහැක් ගන්නට ඉදිරියට එන සමාජයක ය. ගේම ම ඉල්ලන සමාජයක ය. එය පිරී ඇත්තේ මස් රාත්තලම ඉල්ලන ෂයිලොක් ලා ගෙන් ය. මේ තත්ත්වය වෙනස් විය යුතු ව තිබේ.

හිරෙන් එළියට එන කෙනෙකු පහසුවෙන් සමාජයට අන්තර්ග්‍රහණය කර ගන්නා ලෙස සමාජය ද වෙනස් විය යුතු ව තිබේ. ඔවුන් නැවත හිර ගෙදරට අඩිය නොතබන ලෙස ඔවුන් පුනරුත්ථාපනය කරන සිර ගෙයක් බිහිවිය යුතු ව තිබේ.

අප දකින සිහින සිපිරි ගෙය පිරිසිදු ය. එහි පාලනය මිනිසුන්ට දඬුවම් දීම නොව මිනිසුන් පුනරුත්ථාපනය මූලික ඉලක්කය කරගෙන තිබේ. එහි සිටින්නේ මිනිසුන් බව තාප්පය බැලූ විට නොව හිර ගෙය ඇතුළට පැමිණ නේවාසිකයන්ට තිබෙන පහසුකම් බලන විට තහවුරු වේ. එය සිත නිවන තැනකි. පන්සලක පල්ලියක ඇති සාම්‍යය ඒ තුළ දැකිය හැකි ය.

වැරදි පිළිගන්නා අයට ඉක්මන් නිදහසක් ලැබේ. ඒ වැරැද්දට භාජනය වූ තැනැත්තා සමාව දෙන්නේ නම් හා ඒ පුද්ගලයාට පිළිගැනෙන වන්දියක් ගෙවීමට වින්දිතයා කටයුතු කරන්නේ නම් පමණි.

හිරයට පත් කාලය අවසන් වන තෙක් මසකට වරක් එවැනි වින්දිතයෙකු පැමිණ සිර ගෙදර දිනක් ගතකොට යා යුතු ය. ඒ වැරැද්ද සිහිපත්කොට ඒ ගැන පසුතැවිලි වීම සඳහා ය.

අප පතන හිර ගෙදර සියල්ලන්ම සමාන ය. වරප්‍රසාද ලාභීන් නැත.

සිරකරුවන්ගේ පෞද්ගලිකත්වය ආරක්ෂා වන සේ වෙන් වෙන් කුටි තනා තිබේ. ඔවුන්ට කියවීමට පොත් ද කියවීම සඳහා අවශ්‍ය පහසුකම් ද ලිවීම ට අවශ්‍ය දෑ ද සපයා තිබේ. වෙනත් කලා කටයුතුවල නියැළීලීමට කැමති මිනිසුන්ට එවන් දේ සඳහා ඉඩකඩ ද ලබා දී තිබේ. ඒ ඉඩ වෙසක් සැරසිලිවලින් ඔබ්බට ද දී තිබේ.

සිරකරුවන් අතර බුද්ධිමය සංවාදයන් ඇති කිරීමට හැකි වැඩසටහන් සිපිරිගෙය තුළ ක්‍රියාත්මක කෙරේ. එවැනි වැඩසටහන් සඳහා බාහිර විද්වතුන්ගේ සහභාගිත්වය ද ලබාගැනේ.

අපේ සිහින සිපිරිගෙය තුළ මානසික රෝගයන්ගෙන් පීඩා විඳින සිරකරුවන් සඳහා විශේෂ සායන ඇති කර තිබේ. උපදේශන පහසුකම් සපයා තිබේ. සිය පවුලේ සාමාජිකයින් සමඟ වඩා සමීප සම්බන්ධකම් ඇතිකර ගැනීමට ද පහසුකම් සපයා තිබේ. විශේෂයෙන් කුඩා දරුවන් ඉන්නා වින්දිතයන්ට ඔවුන් සමඟ සම්බන්ධ වීමට වැඩි ඉඩක් සකසා දී තිබේ. වින්දිතයෙකු පිළිබඳ සහකම්පනය ඇති සමාජයක් හිර ගෙදරින් පිටත තිබේ. එවැන්නෙකු සමාජයට සම්බන්ධ කර ගැනීමේ වගකීම සමීපතම වැඩිහිටි සියලු මිනිසුන් විසින් පෞද්ගලිකව දරනු ලැබේ.

විද්‍යාත්මක ක්‍රමයකට සකස් කරන ලද අධ්‍යාපනික වැඩසටහන්වලට ඔවුන් යොමුකෙරේ.

අංගුලිමාල තෙරුන්ගේ කතා වස්තුව තුළ ඉගෙන ගත යුතු පාඩම් අංගුලිමාල පිරිත කියනවාට වඩා වැඩි උනන්දුවකින් කියන භික්ෂුන් වහන්සේලා පිරිසක් සසුනේ සිටිති. ඔවුන් වැරදිකරුවෙකු සදාකාලිකව ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට එරෙහිව බණ කියනු ඇත. ක්‍රිස්තුස් වහන්සේ ද විනිශ්චාසනයකින් නියම කරන ලද දණ්ඩනයකින් කුරුසයේ ඇණ ගැසූ සැටි කියන පියතුමන්ලා ද කතෝලික හා ක්‍රිස්තියානි පල්ලි ආශ්‍රිතව සිටිති. සිරකරුවන් සම්බන්ධ කතිකාව තුළ මේ චරිත නැවත නැවතත් මතුකරමින් ඔවුන් හා සහකම්පනය පළ කරන පූජක පක්ෂය නිසා ම සමාජය ද දයානුකම්පාවෙන් ඔවුන් දෙස බලන තත්ත්වයක් උදා වී තිබේ.

විවිධ ලෙස කොන් කරනු ලැබ තිබෙන මනුෂ්‍ය කොට්ඨාස ගැන වැඩ කරන ඔවුන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින සංවිධාන ඇතත් සිරකරුවන්ගේ හෝ චුදිතයන්ගේ හිර ගෙදර ජීවිතය දෙස බලන සංවිධාන තිබේ දැයි නිච්චියක් අපට නැත. බිත්තියේ ලියා තිබුණට සමහර විට සිරකරුවන් මනුෂ්‍යයින් යැයි විශ්වාස කරන මිනිසුන් නැතිවා වන්නට පුළුවන. මේ ලිපියේ අරමුණ එවැනි මිනිසුන් ඇති කිරීම ය.

අන් මිනිසුන්ගේ, විශේෂයෙන් සමාජය විසින් සිය පහසුව සඳහා බැහැර කර ඇති මිනිසුන්ගේ, ජීවිත දෙස දයාබර බැල්මක් හෙළීමට සහකම්පනය පළ කිරීමට හැකි සමාජයක් හැමවිටම නිවුණේ වෙයි. සැනසුණේ වෙයි. සතුටට පත්වුණේ වෙයි. සෞභාග්‍ය ලැබුවේ වෙයි.

අප ඉල්ලා සිටිය යුත්තේ එල්ලුම් ගස නොවේ, දයාව හා කරුණාව ය.

අවසාන සිහිනය විය යුත්තේ හිරගෙදරකින් තොර සමාජයක් ය. එහෙමත් නැත්නම් කෞතුක වටිනාකමකට පමණක් ලඝු වූ මිනිසුන් නැති හිර ගෙදරක් ය.

නිශාන්ත කමලදාස