ශ්‍රී ලංකාවේ ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ ගිවිසුම සහ ආර්ථික ක්‍රියාමාර්ග – චේතනා ගෝමිස්

ශ්‍රී ලංකාවේ විදේශ ණය ප්‍රමාණය ඩොලර් බිලියන 37 ක් පවතින අතර එයින් ඩොලර් බිලියන 10.6ක් ද්වී පාර්ශවික ණය වේ. මෙවැනි තත්වයක රජය මූලික ණය අඩු කිරීමක් ඉල්ලා නොමැති බවට බොහෝ පාර්ශවයන්ගෙන් චෝදනා එල්ලවීම සම්බන්ධයෙන් ජනාධිපතිතුමා ප්‍රකාශ කර සිටියේ නිල ද්විපාර්ශ්වික ණය හිමියන් මූලික මුදල අඩු නොකරන නමුත් සාමාන්‍යයෙන් සහන ලබා දෙන්නේ දිගු ආපසු ගෙවීමේ කාල සීමාවන්, ණය සහන කාල සීමාවන් සහ අඩු අනුපාත හරහා බවයි.

ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා ඉකුත් දා පාර්ලිමේන්තුව අමතමින් පවසා සිටියේ මූලික ණය ආපසු ගෙවීමට 2028 දක්වා සහන කාලයක් ලැබුණු බවත් ඔවුන් පොළී අනුපාතය ද සැළකිය යුතු මට්ටමකින් පහළ දමා ඇති බවත් ඒ අනුව පොළි අනුපාතය 2.1%ක් හෝ ඊට අඩු මට්ටමකට පවත්වා ගැනීමට සැලසුම් කර ඇත බවත්ය. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, 2043 වන විට ආපසු ගෙවීම සම්පූර්ණ කිරීමට ඉලක්ක කර ගනිමින් ශ්‍රී ලංකාවට සිය ණය සම්පූර්ණයෙන්ම ගෙවීමට මුල් කාලසටහනෙන් ඔබ්බට වසර 8ක දීර්ඝ කාල රාමුවක් හිමිවී ඇත.

මේ පිළිබඳව අදහස් දක්වමින් නිශාන් ඩි මෙල් මහතා සිය ට්විටර් ගිණුමේ සිය අදහස් පළ කළේ, ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා පවසා සිටි කරුණු සත්‍ය බවත් බොහෝ දෙනා සිතන ආකාරයට එලෙස ණය කපා දැමීමක් සිදුකළ නොහැකි බවත් නමුත් ණය ප්‍රමාණය මැනීම යනු ශුද්ධ වර්තමාන අගය (NPC) අඩු වීම බවත් මෙම ශුද්ධ වර්තමාන අගය අඩු වීම ණය ප්‍රතිවියූහකරණය කළ හැකි ක්‍රමයක් බවත් මෙම ණය ප්‍රතිවියූහගතකරණය පොළි අනුපාතය  අඩුකිරීම් සහ කාලීන දිගු කිරීම් මගින් ද කළ හැකි බවත් එතුමා පවසා සිටි.

දීර්ඝ සාකච්ඡාවලින් පසුව, ජාත්‍යන්තර ස්වෛරී බැඳුම්කර හිමියන් (ISB) සමඟ ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ ගිවිසුමකට ශ්‍රී ලංකාව සාර්ථකව එළඹ ඇත. ජාත්‍යන්තර ස්වෛරී බැඳුම්කර ශ්‍රී ලංකාවේ මුළු විදේශ ණය වන ඩොලර් බිලියන 37 න් ඩොලර් බිලියන 12.5 කි. ස්වෛරී-සම්බන්ධිත බැඳුම්කරයක් (SLB) භාවිතා කළ පළමු රට ලෙස අප රට සලකුණු කරමින් ඩොලර් බිලියන 12.5 ක ජාත්‍යන්තර බැඳුම්කර ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම සඳහා පුද්ගලික ණය හිමියන් සමඟ ගනුදෙනුවක් අවසන් කර ඇති බව රජය නිවේදනය කර ඇත. කොළඹ වෙරිටේ පර්යේෂණ ආයතනය විසින් සංවර්ධනය කරන ලද මෙම නව්‍ය මූල්‍ය උපකරණය, අන්‍යෝන්‍ය වශයෙන් එකඟ වූ පාලන මිණුම් සලකුණු වලට රට අනුගත වීම මත පදනම්ව ආපසු ගෙවීම් සකස් කරයි. මෙම මිණුම් සලකුණු සපුරාලීමෙන් පසු, බැඳුම්කර හිමියන්ට අවදානම් රහිත ලාභාංශයක් ලැබෙන අතර, ආපසු ගෙවීමේ වගකීම් අඩු වීමෙන් ශ්‍රී ලංකාව ද ප්‍රතිලාභ ලබයි.

ජාත්‍යන්තර බැඳුම්කර හිමියන් ශ්‍රී ලංකාව සඳහා 28% ක ණය කපා හැරීමට එකඟ වී ඇති අතර, එය නව බැඳුම්කර සඳහා හුවමාරුව සඳහා දළ වශයෙන් ඩොලර් බිලියන 9.36 කි. මෙම ගිවිසුම මගින් රටේ ණය ප්‍රමාණය ඩොලර් බිලියන 3 කින් පමණ අඩු වනු ඇත. මීට අමතරව, බැඳුම්කරවල කල්පිරීම 2033 සිට 2038 දක්වා දීර්ඝ කර ඇත.

එහි වැදගත් කරුණු පහත පරිදි වේ.

• සාකච්ඡා කරන ලද ඒකාබද්ධ ක්‍රියාකාරී රාමුව මගින් ශ්‍රී ලංකාව විසින් ආර්ථික අධි ක්‍රියාකාරීත්වය හෝ අඩු කාර්ය සාධනයකදී ණයහිමියන් සහ ශ්‍රී ලංකාව අතර උඩුකුරු හෝ යටිකුරු හෝ සාධාරණ ලෙස බෙදා ගැනීමට හැකියාව ලැබේ.
• මූලික තත්ත්වය 11% ක වට්ටමක් යටතේ 40% ක NPV වෑයමක් ලබා දෙන අතර ශ්‍රී ලංකාව විසින් ඉහළම ගෙවීම් සහිත (වඩාත් සැලකිය යුතු ආර්ථික අධි ක්‍රියාකාරීත්වයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස) NPV 11% ක වට්ටම් අනුපාතයකින් 27% ක NPV උත්සාහයක් ඇති කරයි.
• ඕනෑම උඩු යටිකුරු ගෙවීම් සිදුවනු ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාවේ දිගුකාලීන ණය තිරසාරභාවයට බාධාවක් නොවන ආකාරයට පමණි.
• ගෙවීමට ඇති හැකියාව දුර්වල වන අතර ඉහළ ගෙවීම් කිරීමට සිදුවීමේ අවදානම පාලන විචල්‍යයක් ඇතුළත් කිරීම මගින් අවම කෙරේ. එබැවින්, වැඩිවන ඕනෑම ගෙවීමක් ගෙවීමට ඇති හැකියාව වැඩි කිරීම මගින් බොහෝ දුරට සමතුලිත වනු ඇත.

“ශ්‍රී ලංකාවේ ජාත්‍යන්තර ස්වෛරී බැඳුම්කර ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම” යන මාතෘකාව යටතේ මුදල් අමාත්‍යාංශයේ මාධ්‍ය නිවේදනය NPV අඩු කිරීම අවතක්සේරු කරන අතර අධිප්‍රකාශ කරන බව ආචාර්ය නිශාන් ද මෙල් පැවසීය. “40% @11% වට්ටම් සාධකය අඩු කිරීම් ලෙස අඩු කරයි. එය ඇත්ත වශයෙන්ම 49% කි. MOF ගණනය කිරීම් පූර්ව ප්‍රතිව්‍යුහගත කොටස් සඳහා උපචිත පොලී අතහැර දමා ඇත. NPV අඩු කිරීම ඇත්ත වශයෙන්ම 30% @5% වට්ටම් සාධකයක් වන බැවින්, එය සම්මත ගණනය කිරීම, “ඔහු සිය ට්විටර් ගිණුමෙහි ප්‍රකාශ කර ඇත.

ණය ප්‍රතිව්‍යුහග කිරීමට අදාල විස්තර