ආචාර සම්පන්න බව – නිශාන්ත කමලදාස
දෙදෙනෙකු කතා කරන මැදින් අවසර ගෙන මිස අප ගමන් කරන්නේ නැත. එසේ මිනිසුන් ගමන් කරන තැනක මග අවුරවමින් අප කතා කරමින් රැඳෙන්නේ ද නැත. ඒ දෙක ම ආචාර සම්පන්න නැති නිසා ය.
ප්‍රශ්නය අප එසේ කළ ද එසේ කතා කරමින් ඉන්නා අයටත් මැදින් යන අයටත් තමන් එසේ කිරීම ගැන ලැජ්ජාවක් උපදින්නේ නැති වීම ය. එසේ කිරීමේ වැරැද්ද අපට කුඩා කාලයේ උගන්වන ලද්දේ ය. අද එය උල්ලංඝනය වන්නේ ඒ බව වත්මන් පරපුරට කියා නොදෙන නිසා ද?
බසයක ඉඳ ගන්නා විට පුළුවන් තරම් කකුල් පළල් කර ඉඳ ගෙන අනෙත් එකා ආසනයෙන් විසි වන තැනට වග බලා ගන්නා අය බොහෝ ය. ඒ සඳහා කෙනෙකු ඉතා විශාල ලෙස තරබාරු වීම ම අවශ්‍ය නැත. පාරේ වාහනයක් පදින විට වෙන තව වාහනයක් තම වාහනය ඉස්සර කර යනවාට ද බොහෝ දෙනෙකුගේ මනාපයක් නැත. එසේ ඉස්සර කළ විට පස්සෙන් එලවා ගෙන ගොස් නැවත පසු කරන්නට උත්සහ කරන රියැදුරන් මග තොට දී අපට ඔ්නෑ තරම් හමු වේ.
තමන් වෙත පැමිණෙන පාරිභෝගිකයන්ට හා සේවා ලාභීන්ට නිසි ගෞරවය දෙන්නට ඇතැම් ආයතන වල ඉන්නා සේවකයින් පමණක් නොව නිලධාරීන් ද දන්නේ නැත. පරිපාලනය විසින් ඇතැම් විටක උගන්වා ඇතත් කට පුරා සර් මැඩම් කියන්නට ඔවුන්ගේ දිව නැමෙන්නේ නැත. කරුණාකර, ස්තුතියි, සමාවෙන්න යන වදන් ඔවුන්ගේ ශබ්ද කෝෂ වල නැත. පසු ගිය දින වල තමන්ගේ පාරිභෝගිකයන්ට සත්තම් දැමීමට පමණක් නොව කුණුහරුපයෙන් පවා සංග්‍රහ කිරීමට ඇතැම් ආයතන වල සේවකයන් කටයුතු කළ ආකාරය ගැන වීඩියෝ සමාජ මාධ්‍ය හරහා සංසරණය වුනේ ඒ බවට කැට තබමින් ය.
අනෙකාට සවන් දීමේ උපේක්ෂාව ද බොහෝ ආයතනවල දක්නට නොලැබේ. අර්ධයක් අසන විට ම උත්තර බඳින්නට යෑමේ කැත පුරුද්ද නම් කොහෙත් ම ආචාර සම්පන්න නැත. එසේ කළ යුතු අවස්ථාවක පවා “සමාවෙන්න” කියා අවසර පැතිය යුතු බව බොහෝ දෙනෙකු දන්නේ නැත.
උපදෙස් හෝ යෝජනා දිය යුතු තැනක බොහෝ විට කෙරෙන්නේ නියෝග දීම ය. තහංචි පැනවීම ය. “සර්, කරුණාකරල වාහනය අපි අතන පාක් කරමු ද?” කියා ඇසිය යුතු තැනක ඒ වෙනුවට අසන්නට ලැබෙන්නේ “මහත්තයා මෙතැන පාක් කරන්න බෑ” යන තහංචිය ය. නැහැ බැහැ කියන වචන නම් බොහෝ දෙනෙකුට කටට එන්නේ ඉබේට ම ය.
මුහුණේ සිනහවක් දැක ගැනීම ද බොහෝ සෙයින් අමාරු ය. රැවිලි ගෙරවිලි වලට මිසක සිනහවකට මුහුණේ ඉඩක් නැති ගාන ය. බොහෝ මුහුණු වල ඇත්තේ කොයි වේලේ පිපිරේදැයි කිව නොහැකි වෙඩිල්ලක ස්වභාවය ය. සුබ දවසක්, සුබ උදෑසනක්, ආයුබෝවන් යන සුබාසිංශන අහන්නට ලැබෙන්නේ කලාතුරකින් එහෙමත් තැනක ය.
තමන්ගේ වාරය එළඹෙන තුරු ඉවසීමෙන් සිටීමේ උපේක්ෂාව බොහෝ දෙනෙකුට නැත.
අප රටේ බොහෝ දෙනෙකු ආචාර සම්පන්න නැත. ඔවුන් සලකන්නේ එය අනවශ්‍ය ආභරණයක් හැටියට ය. මහත්තුරුන්ගේ සෝබනයක් හැටියට ය. බටහිරෙන් කඩා වැටුණු මෝස්තරයක් හැටියට ය.
ආචාර සම්පන්න වීමෙන් අප කරන්නේ අනෙකාට ඇති අපේ ගෞරවය පල කිරීම ය. බොහෝ දෙනෙකුගේ අදහස එසේ ගෞරව කළ යුත්තේ වැඩිහිටියන්ට, ගුරුවරුන්ට, පූජකයන්ට හා බල ධුරාවලියේ තමන්ට වඩා ඉහළින් ඉන්නා අයට බව ය. ඒ නිසා ම ඒ අය සම්බන්ධයෙන් ආචාර සම්පන්න වන සමහරු සෙසු අය සම්බන්ධයෙන් එය අවශ්‍ය යැයි නොසලකති. ඇතැම් අය හිතන්නේ සෙසු අය සම්බන්ධයෙන් ආචාර සම්පන්න වීමෙන් තමන් හෑල්ලු විය හැකි බව ය. බාල්දු වන බව ය.
ජපනුන් දෙදෙනෙකු මුණ ගැසුණු විට දෙදෙනා ම නැමී එකිනෙකාට ආචාර කර ගන්නා දර්ශනය සුන්දර ය. අපරදිග රටවල දෙදෙනෙකු එකිනෙකාගේ අත මිරිකා කරන ආචාරය ද අපට කියන්නේ සමානයන් දෙදෙනෙකුගේ අභිමුඛ වීමකි. මැද පෙරදිග එකිනෙකා සිප වැළඳගෙන කරන ආචාරයේ ද ඇත්තේ එකිනෙකා කෙරෙහි පවත්නා සහෝදරත්වය ය. අප ආචාර කර ගන්නා විට පෙන්වන උස් මිටි කම ඒ කිසිම වර්ගයක මුණ ගැසීමක් තුළ ප්‍රදර්ශනය නොවේ.
මිනිසෙකුට තවත් මිනිසෙකු ලෙස ගරු කිරීමට අප නොනැමීම නිසා ම අප අතර ප්‍රශ්න වැඩි ය. ආරවුල් වැඩි ය. ගැටුම් වැඩි ය. ඒ බොහෝමයක් පිටු පස තිබෙන්නේ කවුද ලොකු කියා තහවුරු කර ගැනීමේ උත්සහයන් ය. ඒ බව දෙපැත්තෙන් ම තහවුරු කිරීමට යෑමේ විපාක ය. ඒ පටු වෑයම නිසා ම අපේ වැඩ හරි හැටි කර ගැනීමට තිබෙන අවධානය, ශ්‍රමය හා කාලය ද ඒ නිසා ම ධනය ද අපි අපතේ හරින්නෙමු.
අභිමානී මිනිස්සු සැබෑ ලෙස ම නිහතමානී වෙති. ඒ නිසා ම සෙස්සන්ට ගෞරවය පළ කිරීමට පසු නොබාති. ඇතුළත හීන මානයෙන් පෙළෙන මිනිස්සු එය යටපත් කර ගන්නේ පිටතට අධිමානය පෙන්වීමෙනි. පිප්පීමෙනි. පිම්බීමෙනි. ඒ අර්ථයෙන් ගතහොත් ලංකාවේ බොහෝ මිනිසුන් සැලකිය හැක්කේ හීනමානයෙන් පෙළෙන අය ලෙසිනි.
අනෙකා යටපත් කර ගැනීම වෙනුවට එකිනෙකාට ගෞරව දැක්වීමට අපට හැකි නම් අපේ ආයතන මීට වඩා වැඩි දියුණු වනු ඇත්තේ ය. රට මීට වඩා ඉදිරියට යනු ඇත්තේ ය. ගැටුම් අවම වනු ඇත්තේ ය. සාමය ස්ථාපිත වනු ඇත්තේ ය. රට තුළ පවතින බිය සැක දුරු වී රට වෙසෙන්නට සුදුසු දේශයක් වනු ඇත්තේ ය.
තමන්ගේ ආයතන තුළ මේ තත්වය ඇති කිරීමේ වගකීම පැවරෙන්නේ කළමනාකරුවන්ට ය. දේශපාලන හා බහුජන සංවිධාන තුළ ඒවායේ නායකයන්ට ය. රට තුළ නම් පාලකයන්ට ය.
